Muzej Prado – oaza najvećih svetskih umetničkih dela u Madridu

Jedan od najimpozantnijih i najpoznatijih muzeja na svetu u kom se čuvaju najvrednije svetske kolekcije umetničkih slika jeste muzej Prado. Ovaj španski narodni muzej je smešten u srcu Madrida i predstavlja jednu od glavnih turističkih atrakcija koja privlači veliki broj turista svake godine.

Muzej Prado je dom najvažnijih kolekcija evropske umetnosti i broji više od 35 000 umetničkih dela, od čega je više od 8000 slika, 1000 skulptura i na hiljade crteža, grafičkih otisaka, medalja, ordena, kovanih novčića i grafičkih matrica. 

Pored toga što je najvažniji muzej u Španiji, muzej Prado u Madridu je obavezna destinacija svim ljubiteljima vrhunske umetnosti još od njegovog osnivanja 1819. godine.

Kako bismo upoznali sve lepote ovog muzeja i njegovih vrednih umetničkih dela, prvenstveno ćemo upoznati sa njegovom istorijom.

Muzej Prado – istorija najvažnijeg dragulja Španije

Davne 1818 godine, Muzej Prado u Madridu je osnovao čuveni španski kralj Fernando VII koji je tada nosio naziv „Kraljevski muzej slikarstva Prado”. Godinu dana kasnije, 1819., ovaj muzej je bio otvoren za javnost koja je mogla da uživa u vrednim umetničkim delima koja su bila sakupljena tokom prethodnih 300 godina.

Izložena dela su poticala od raznih umetničkih zbirki španskih kraljeva koje su nekada pripadale Habzburškoj i Burbonskoj dinastiji. Zbog svoje velike važnosti, ta umetnička dela su dobila svoje počasno mesto u ovom muzeju i postale su glavna atrakcija tadašnjem stanovništvu.

Kada je 1868. godine iz zemlje prognana kraljica Izabela II, naziv muzeja je promenjen u „Nacionalni muzej Prado”. Nakon nekoliko godina, 1872., muzej je uvrstio u svoju bogatu kolekciju razna umetnička dela koja su do te godine bila u vlasništvu manastira u Španiji.

Među njima, tu su bila i dela čuvenih slikara kao što su Francisko Goja, Dijego Velaskez, El Greko, Hose de Ribera i mnogi drugi. Osim toga, Prado muzej poseduje dela flamanskih i italijanskih majstora, kao i skulpture antičke Grčke i Rima. 

Arhitektura muzeja –  vrhunac španskog neoklasicizma

Grof Hose Morinjo i Redondo, prvi državni sekretar kralja Karlosa III je osmislio zgradu u kojoj se nalazi Prado muzej u Madridu kao Kraljevski kabinet prirodne istorije. Ovaj projekat je bio samo jedan u nizu koji je zamišljen za novo doba prosvetiteljstva.

Zajedno sa svojim omiljenim arhitektom, Huanom Viljanuevevom je osmislio zgradu koja će kasnije postati jedan od vrhunaca španskog neoklasicizma, kao i sam vrhunac Huanove karijere kao arhitekte.

Projekat je odobren 1786. od strane španskog kralja Karlosa III, tokom čije vladavine su otpočeli građevinski radovi. Početkom 19.veka zgrada je gotovo bila završena, kada je otpočeo rat za nezavisnost i dolazak francuskih trupa koje su iskoristile muzej Prado u vojne svrhe, kao kasarnu konjice.

Najpoznatija dela u muzeju 

Muzej Prado je poznat po mnogim svetskim umetničkim delima zbog čega je jedan od najposećenijih muzeja na svetu. Slikari čija su dela izložena u muzeju se smatraju vrhunskim majstorima svog zanata koji su inspirisali generacije mladih slikara i vajara. Neka od najčuvenijih dela koja se čuvaju u muzeju su sledeća.

„Male dvorske dame” – Velaskezovo remek-delo 

Čuvena slika pod nazivom „Male dvorske dame” smatra se remek-delom Dijega Velaskeza, slikara španskog Zlatnog doba. Nastala je 1656.godine i predstavlja jedno od najčešćih analiziranih dela u slikarstvu zapadne kulture.

Na slici je prikazano nekoliko likova u velikoj sobi u kraljevskoj tvrđavi u Madridu tokom vladavine kralja Filipa IV. Pored nekoliko ljudi, u pozadini slike je Velaskez sam sebe naslikao kako gleda ka spolja. 

Prema rečima mnogih, ova slika je poput fotografije koja je slikana fotoaparatom zbog neverovatne tehnike slikanja koja je svojstvena isključivo Velaskezu. Čuveni barokni slikar Luka Đordano je izjavio da ova slika predstavlja „teologiju slikarstva”, a kasnije je opisana i kao „vrhunac Velaskezovog dostignuća”.

„Plemić sa rukom na grudima” – najpoznatija slika El Greka

El Greko je jedan od najpoznatijih slikara španske renesanse. Pored slikarstva, bavio se i arhitekturom i vajarstvom. Smatra se jednim od najvećih evropskih slikara u doba manirizma čiji je ekspresionistički i dramatični stil inspirisao mnoge umetnike posle njega, kao što su Pikaso i Goja.

Njegovo najpoznatije delo je „Plemić sa rukom na grudima” koga navodno predstavlja Huana de Silvu, notarskog majstora Toleda.  S obzirom da je plemić, na slici je prikazan u elegantnom, crnom odelu sa okovratnikom od čipke i manžetnama.

El Greko je na slici istakao plemićevu ruku sa svetlijim tonovima koja je, po nekim analitičarima, simbol pokajanja dok je po drugima motiv koji ukazuje na zavet ili neki retorički gest. 

„Treći maj 1808.” – španski otpor u očima Franciska Goje

Slika „Treći maj 1808.” je jedno od najčuvenijih dela španskog slikara Franciska Goje koji je ovim delom prikazao španski otpor Napoleonovim okupacijama tokom 1808. godine u čuvenom ratu za nezavisnost Španije.  

Francisko Goja je bio poznati španski slikar, grafičar i crtač i smatra se najvažnijim umetnikom u svojoj zemlji krajem 18. i početkom 19. veka. Mnogi ga opisuju kao velikog majstora savremenih portreta, a njegova dela kao ogledala vremena u kom je živeo.

Muzej Prado – zbirka najlepših dela od velikog značaja

Poput muzeja Luvr u Parizu i Ufici u Firenci, muzej Prado u Madridu predstavlja jedan od najznačajnijih muzeja na svetu. Njegova posebnost se ogleda u tome što su u njemu izložene impozantne kolekcije španskih kraljevskih dinastija koje su vladale više vekova. 

Veliki broj kvalitetnih dela najvećih umetnika zemlje svedoče o bogatoj istoriji umetnosti Španije zbog čega je, iz godine u godinu, zabeležen sve veći broj poseta ljudi iz celog sveta koji organizuju ture u muzeju i koje ova umetnička dela često ostavljaju bez daha.