Salvador Dali i njegova najpoznatija umetnička dela

U prvoj polovini dvadesetog veka dolazi do pojave nadrealističkog pokreta u umetnosti, koji počinje od trenutka Nadrealističkog manifesta pesnika Andrea Bretona. Manifest, koji se  1924. pojavljuje u Parizu, definiše nadrealizam kao slobodno iskazivanje toka misli, bez uskih okvira koje nameće razumsko sagledavanje stvarnosti. 

Nadrealizam, formiran u duhu buntovništva, potekao je iz pokreta dadaizma, Frojdove psihoanalize i protivrečnosti unutar novog društvenog poretka. Nastojao je da uvede nove estetske principe i poredak vrednosti, tako što je oslobodio umetnike u stvaralačkom procesu, koji su svoje snove i fantazije izražavali na potpuno nov način. 

Neki od najpoznatijih slikara, koji su se oslobodili tradicionalnog načinja slikanja i uplovili u nadrealistički, bili su inspirisani poznatim pesnicima kao što su Valeri i Rembo. Ovaj pokret se u slikarstvu najviše razvio zahvaljujući Reneom Magriteom, Ivesom Tangijem, Le Rojom i, najuspešnijim, Salvadorom Dalijem. 

Salvador Dali biografija – život velikog umetnika svetskog glasa

Jedan od najvećih umetnika svih vremena, španski slikar Salvador Dali, rođen je 11. maja 1904. godine u mestu Figeras, u Kataloniji. Njegovo puno ime, koje je mnogima nepoznato, glasi Euhenio Salvador Felipe Hasinto Dali. Rodio se devet meseci nakon što mu je preminuo njegov stariji brat. Sa pet godina roditelji su mu rekli da je reankarnacija svog brata, u šta je on verovao celog života. 

Dali je 1922. godine upisao Akademiju umetnosti, ali je sa nje izbačen jer je tvrdio da ne postoji dovoljno kompetentan profesor, koji bi umeo da protumači njegova dela. Ipak, on i bez akademskog znanja, nastavlja sa svojom zamisli i svoja prva dela izlaže 1925, u galeriji Dalmur u Barseloni. Salvador Dali se seli 1926. godine u Pariz, gde upoznaje čuvenog Pabla Pikasa, koji je imao jak uticaj na njegov dalji stil. 

Dali se oprobao u mnogim slikarskim pravcima kao što su kubizam, impresionizam, futurizam, poentilizam i fovizam, ali je postao poznati nadrealistički slikar, jer njegova najpoznatija dela pripadaju ovom pravcu. 

Do kraja života naslikao je više od 1.500 slika, raznih umetničkih pravaca i slikarskih tehnika, a pored slikanja, bavio se izradom crtanih filmova, zajedno sa Diznijem, fotografijom, skulpturom i dizajnom. 

Salvador Dali slike – genijalan spoj snova i realnosti

Dela Salvadora Dalija, koja se mogu videti u najvećem muzeju u njegovom rodnom mestu, gde su izloženi njegovi originalni radovi, zaista potvrđuju genijalnost ovog umetnika. Posmatrati spoj snova i realnosti, što se najviše može videtu u njegovim nadrealističkim delima, predstavlja neponovljivo iskustvo.

Interesantno je da je na njegovo stvaralaštvo velikog uticaja imala njegova najveća ljubav, kasnije i supruga, Gala, koja je bila deset godina starija od njega. Salvador Dali i Gala su se upoznali kada je njemu bilo 26, i otada, uz njene savete, umetnik počinje sve bolje da slika. Gala je Daliju pomogla da pronađe svoj identičan put, da slika uljanim bojama, a kasnije je bila i njegov menadžer. 

Upoznaćemo vas sa nekim od najpoznatijih Dalijevih dela, koja su osvojila ceo svet i donela veliku slavu i poštovanje ovog genijalnog španskog slikara.

#1 Upornost sećanja – najpoznatija slika koja je obišla svet

Dali je 1931. godine naslikao čuvenu sliku Upornost sećanja, koja predstavlja satove koji se tope. Umetnik Salvador Dali dela poput ovog slikao je tehnikom ulje na platnu, koje je važilo nekoliko vekova za najbolji način slikanja. 

Dalijeva omiljena tema, koju je želeo da naslika, ticala se relativnosti vremena i prostora. Satovi koji se prelivaju preko drugih objekata na slici predstavljaju prolaznost ili postojanost vremena. Na sred slike, skoro neprepoznatljivih obrisa, nalazi se čovek koji spava na goloj zemlji, dok sve oko njega treba shvatiti kao odjek podsvesti. 

#2 Geopolitičko dijete posmatra rađanje novog čoveka – novo osećanje

U jeku Drugog svetskog rata, Salvador dali jednom slikom izražava svoja osećanja koja su ga obuzela tokom ovog mračnog perioda istorije. On prikazuje rađanje nekog novog sveta, koji bi trebalo da nastane nakon poraza fašizma. 

Na slici je mekano i rastegljivo jaje, koje predstavlja zemaljsku kuglu iz kojeg izlazi novi čovek. On izgleda kao klasična figura, dok pored jajeta stoji neuhranjena žena sa detetom, i pokazuje na jaje. 

Scena ne deluje nimalo optimistično ni obećavajuće, štoupućuje na umetnikov skeptičan stav prema poretku koji dolazi. Tajanstvenost i jači efekat slike postignuti su krvavom suzom koja curi iz jajeta. 

#3 Dalijevi Slonovi – česta tema umetnikovih dela

Salvador Dali umetnička dela je uvek posmatrao kao prostor u kojem može da oslika svoje vizije, snove i osećanja. Snažne i stabilne životinje na njegovim slikama gube moć i bivaju potčinjenje. 

Na ovoj slici iz 1948. slonovi koji hodaju jedan ka drugom, nose teret, dok su im noge tanke kao kod paukovih. Ova slika može predstavljati Dalijevo viđenje novog sistema, u kojem su najjače životinje na svetu izgubile moć, usled uticaja nove geopolitike i vladajućeg sistema, ali i takođe osećaj gubitka umetnikove snage. 

Prostor između ova dva slona je prazan, što ostavlja prostor recipijentu da zamisli mogući nastavak slike. Ipak, jasno je, zbog prelivanja crvene, narandžaste i žute boje pozadine, da je po sredi osećanje tenzije i nespokojstva. Slika je nedovoljna jasna, jer se ne može prozreti da li je ovo najava izlaska ili zalaska sunca, što aludira na Dalijevu skepsu po pitanju budućnosti.  

#4 Dali Atomicus – fotograf i slikar u zajedničkoj akciji 

Dali Atomicus je čuvena fotografija nastala dosta pre fotošopa, iz dvadeset i osam pokušaja. Tom prilikom su se fotograf Filipe Halsman i Salvador Dali sastali, kako bi realizovali svoje zamisli, i od toga napravili umetničko delo. Ova dva umetnika su se upoznala 1941, dok se ideja za ovo delo izrodila 1948. godine. 

Zamisao je bila da se prikaže haotična i živa scena, u kojoj su tri mačke uslikane u vazduhu usled namernog prosipanja vode. Dva stalka za slikanje i jedna stolica su takođe postavljena kao da lebde u vazduhu, a u tom trenutku vidimo i slikara iznad poda, koji je skočio zajedno sa svojim četkicama za slikanje. Konačna fotografija je ispala jedna od najboljih ikada, te ne čudi da se i ovo svrstava u najpoznatija dela Salvadora Dalija. 

#5 Prepoznatljiv Čupa Čups logo iz 1969. 

Kada je u pitanju čuveni Salvador Dali najpoznatija dela nisu samo iz sveta nadrealizma. Svi ste jednom lizali Čupa Čups lizalicu, a možda niste znali da ju je dizajnirao Salvador Dali. On se svojevremeno bavio i dizajniranjem i bio je dobar u tome, pa ne čudi što je prva kompanija koja je osmislila lizalice, unajmila ovog umetnika. 

Poznat po inovativnom i originalnom pristupu umetnosti, Salvador Dali umetnička dela zamišlja kao prostor u kojem su eksperimentisanje i noviteti neophodni za napredak. On je iskoračio iz svog uobičajenog načina slikanja u to vreme, i napravio vanvremenski crveno-žuti logo, koji se i danas može videti na lizalicama ove kompanije. 

Salvador Dali zanimljivosti – kontraverzni i neshvaćeni umetnik

Biografija Salvadora Dalija je prepuna zanimljivih i ekscentričnih trenutaka, koji su ga učinili originalnim i luckastim. Gde god da se pojavio, izazivao je čuđenje, ali i divljenje, zbog svega što je uradio za umetnost. Salvador Dali je živeo kroz ono što je stvarao, ne prihvativši da misli i da se ponaša kao veći deo sveta.

Zanimljivo je da je Dali nameštao svoje brkove da idu ka gore, smatrajući da su brkovi, postavljeni kao antene, odlična veza sa vanzemaljcima, sa kojima je na taj način komunicirao. Mnogi su tvrdili da je malo spavao i držao kašiku, koja kad bi mu ispala bi ga i probudila, nakon čega je on ustajao oran za rad. 

Salvador je često šetao u raznim kostimima po ulicama, a najveće zaprepašćenje kod posmatrača izazvao je kada je odlučio da usvoji mravojeda za ljubimaca, koga je prošetao na povodcu. Dali je bio veliki obožavalac Hitlera i podržavao fašizam, što jasno dokazuje njegova slika jezera, koja kad se okrene, pokazuje jasno nos i brkove nekadašnjeg fašističkog vladara Nemačke. 

Dali je napisao i knjigu, koju je prodavao dok je ležao u bolnici, i uz to kao poklon ljudima davao snimak njegovog mozga. Kada je izgubio veliko bogatsvo zbog raskošnog života, bio je sklon potpisivanju lažnih čekova u restoranima. Njegova lucidnost je išla u raznim pravcima, ali je na kraju postao jedan od retkih umetnika kome su sagradili dva muzeja – u Figuerasu i na Floridi. 

Stvaralaštvo Salvadora Dalija predstavlja ogromno bogatstvo evropske kulture, ali svetske umetničke baštine. Kada se pominje čuveni Salvador Dali slike koje se smatraju najlepšim, danas se mogu naći odštampane na majicama, šoljama, ukrasima, što nam govori da njegova slava i dalje traje. Dali se slikarstvu predao svom dušom i zašao na neobičan način u ljudski um – u svet fantastičnog i transcedentnog.